دشواری های زنان پس از زلزله
پس از هر زلزله بزرگ جامعه آسیب دیده از زلزله، با توجه به شرایط منطقه و میزان خرابی ها، دچار بحرانهایی مختص خود می گردد. در این میان بحرانهای مرتبط با زنان یکی از پیچیده ترین بحرانهای در پیش روی مدیران بحران است . یک زن ، می تواند یک دختر باشد ، یک مادر و یا یک همسر، و با توجه به جایگاه خود با شرایط مختص خود بعد از زلزله روبروست و انگاه که تمامی هر سه جایگاه را بر عهده داشته باشد بر پیچیدگی بحرانهای در پیش روی او افزوده می شود .
بیش از ده سال است که بعد از هر زلزله بنا بر مسئولیتم ، با حضور در مناطق زلزله زده از نزدیک با مشکلات زنان روبرو هستم و سالهاست که متاسفانه شاهد تکرار مشکلاتی هستم که همچنان از چشمان مدیران دور مانده است و در هر زلزله تکرار می گردد. مشکلاتی که شاید با کمی توجه و دقت ، بتوانیم برای زلزله بعدی از لیست بحرانهایمان بیرون بگذاریم .
قطعاً مهمترین مشکل پس از هر زلزله ، بحث توزیع چادر و ضعف ما در تامین چادر برای خانوارهای زن سرپرست است ، زنانی که پس از زلزله سرپرست مرد خود را از دست داده و به یکباره ، مسئولیت خانواده را بر دوش خود احساس می کنند و از زلزله بم که تعدادی از خانواده های زن سرپرست در آن تا ماه ها از داشتن چادر محروم بودند تا زلزله ورزقان بیش از ده سال می گذرد اما هنوز هم شاهد هستیم که پیرزن ورزقانی که فرزند عقب مانده ذهنی دارد سه روز پس از حادثه هنوز بی سرپناه چشم به راه توزیع عادلانه چادرهای اهدایی هلال احمر است .
پس از تامین سرپناه اولیه، تهیه امکانات ضروری برای زندگی از مواد غذایی و آب آشامیدنی گرفته تا زیر انداز و لباس گرم و امکانات مورد نیاز برای خواب را هم باید به لیست نیازهایی افزود، که زنان سرپرست خانواده را درگیر خود می کند زنانی که علاوه بر تامین امنیت فرزندان خردسالشان باید این نیازهای نخستین خود را هم تهیه کنند . شاهد مثالی که برای چنین معضلی به خاطر دارم مربوط می شود به زلزله بم، که با مادر سرپرست خانواری روبرو شدم که سه ماه پس از زلزله در کمپ اسکان اضطراری در زیر چادری به همراه دو دختر نوجوان و کودک بیمارش زندگی می کرد و از ترس تعرض به دخترانش نمی توانست کودک خردسال بیمارش را در بیمارستان بستری کند . مشکلی که بی وجود حمایت مستقیم قابل حل برای چنین زنانی هرگز نخواهد بود .
نبود آب کافی و امکان استحمام و شستشوی مناسب برای زنان یکی دیگر از معضلات در پیش روی زنان پس از زلزله است که به شیوع بیماریهای قارچی و پوستی در سطح منطقه آسیب دیده دامن می زند این مشکل با نبود امکانات لازم برای شستشوی مناسب لباسهای زیر و تامین فضای مناسب برای خشک کردن لباسها به خود شکل حاد تری گرفته و بر گسترش بیماری می افزاید.
با سپری شدن ماه های نخست حادثه و کاهش کمکهای رایگان در سطح منطقه آسیب دیده اکنون زمان آن می رسد که زنان سرپرست خانواده با بزرگترین مشکل خود روبرو شوند ، تامین خرج زندگی ؛ انهم در شرایطی که اغلب انها به یکباره از زنان خانه دار به جامعه ای وارد می شوند که حتی برای مردان نیز به واسطه آسیب به زیر ساختها و چرخه زندگی کاری پیدا نمی شود. و اگر زلزله در منطقه ای روستایی روی داده باشد معضل عدم قبول باور جامعه با کار کردن زن را هم به مشکلات باید افزود؛ تازه این در شرایطی است که ما در خصوص زنی صحبت می کنیم که با زیر بار مشکلات روحی و روانی از دست دادن همسر ، فرزندان ، خواهر و برادر؛ پدر و مادر کمر خم کرده است .
دکتر فائزه جنیدی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی
