**کارشناس اداره کل راه و شهر سازی استان گیلان

چکیده :

در طی چند قرن اخیر افزایش جمعیت نوع بشر و سیر مهاجرت ها از روستاها و مراکز جمعیتی کوچک، منجر به رشد و توسعه ی پر شتاب شهرها گردیده است و در اغلب جوامع عقب مانده یا در حال رشد عدم همپایی دانش شهرسازی و ضوابط و مسائل فنی با این سرعت و حجم از تغییرات چهره خود را بیش از پیش نشان می دهد این در حالی است که از سویی مشکلات ناشی از اندازه بزرگ شهرها و توزیع نامناسب امکانات و زیرساخت ها و از سوی دیگر تراکم های بالا به دلیل کمبود زمین، شهرها را در برابر سوانح طبیعی آسیب پذیر نموده است.

طی سالهای اخیر و با وقوع زلزله های عظیمی همچون زلزله و سونامی اندونزی و اخیراً زلزله و سونامی ژاپن که موجب وارد امدن خسارات جانی و مالی عظیمی به جامعه حادثه دیده گردید. ضرورت برنامه ریزی در مناطق زلزله خیز جهت کاهش خسارات جانی و مالی بیش از پیش مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است.

با توجه به آنکه بخش اعظم خسارات و تلفات ناشی از زلزله، در ارتباط مستقیم با چگونگی طراحی و برنامه ریزی شهرها می باشد  ما سعی نمودیم تا در این مقاله به بررسی تأثیر برنامه ریزی کاربری اراضی در کاهش خسارات و تلفات ناشی از زلزله در شهرهای در معرض خطر زلزله بپردازیم و با بیان ضرورت تجدید نظر در شیوه فعلی برنامه ریزی شهری کشور در غالب طرح های جامع و تفصیلی و طرح های موضوعی و موضعی، نشان دهیم که علاوه بر توجه به شیوه های صحیح ساخت و ساز و ایمن سازی و مقاوم سازی ابنیه های خاص، ایجاد یک سیستم برنامه ریزی منسجم و هدفمند در برنامه ریزی کاربری اراضی می تواند در کاهش خسارات ناشی از زلزله نقشی به سزا داشته باشد .

کلمات کلیدی :

برنامه ریزی کاربری زمین شهری، زلزله، مدیریت بحران، آسیب پذیری شهر