مدیریت بر بحران شریانهای حیاتی- خطوط مخابراتی – مهندس علیرضا سعیدی
مدیریت بر بحران شریانهای حیاتی- خطوط مخابراتی
مهندس علیرضا سعیدی ، دبیر جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران
یکی از از بیست و شش بحران در پیش روی مدیران بحران پس از حادثه ، بحران شریانهای حیاتی خطوط مخابراتی میباشد . این بحران در حقیقت نتیجه تاثیر زلزله بر مهمترین ابزار مدیران در هدایت و کنترل نیروهای اجرایی و عملیاتی بوده و می تواند تبعات بی شماری را همراه داشته است در این مقاله ضمن آشنا نمودن شما با سرفصلهای این بحران نحوه برنامه ریزی برای کنترل و هدایت آن را نیز مورد بررسی قرار می دهیم .
در هر کشور پس از بروز حادثه زلزله، مطابق با نظریه تعادل (۱) با برهم خوردن تعادل در جامعه متاثر از حادثه، شرایط بحرانی پس از حادثه آغاز می گردد . حادثه با توجه به شرایط اقلیمی و بومی منطقه و وسعت تاثیر گذاری خود میتواند ، مدیران بحران را در حوزه مسئولیتی خویش با بحرانهای گسترده ای ؛ ، روبرو نماید . بررسی بحرانهای ایجاد شده و تفکیک آنها از همدیگر یکی از وظایف اصلی مدیران بحران قبل از وقوع حادثه و شروع بحران میباشد . چرا که بحرانهای ایجاد شده گاه آنقدر در هم تنیده هستند که شناخت و تمییز آنها بسیار دشوار است . بررسی میدانی جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران در مناطق آسیب دیده از زلزله از روز نخست تا یکسال پس از حادثه که بصور مرتب با حضور در مناطق زلزله زده و تهیه گزارشهای تخصصی همراه بوده استدر طی سه سال اخیر به تحلیل و معرفی بیست وشش بحران منتهی گردیده است .
در میان بیست و شش بحران ایجاد شده، دو بحران تخصصی اطلاع رسانی و شریانهای حیاتی مخابرات تاثیر غیر قابل چشم پوشی بر نحوه مدیریت بر سایر بحرانها داشته و در صورت کنترل آنها مدیران میتوانند با توانمندی بسیار بالاتری به مدیریت بحرانهای دیگر بپردازند . در حقیقت با حذف این دو بحران و تبدیل آنها به توانمندی مورد نیاز مدیران بحران، ما شاهد تبادل اطلاعات مورد نیاز مدیریت بر بحران در وسعتی در حد و اندازه های مورد نیاز در صحنه بحران خواهیم بود . قصد داریم تا در این مقاله بصورت کارشناسی به بررسی بحران شریانهای حیاتی – خطوط مخابراتی بپردازیم بحران شریانهای حیاتی – خطوط مخابراتی یکی از از بیست و شش بحران در پیش روی مدیران بحران پس از حادثه ، بحران شریانهای حیاتی خطوط مخابراتی میباشد . این بحران در حقیقت نتیجه تاثیر زلزله بر مهمترین ابزار مدیران در هدایت و کنترل نیروهای اجرایی و عملیاتی بوده و می تواند تبعات بی شماری را همراه داشته است در این مقاله ضمن آشنا نمودن شما با سرفصلهای این بحران نحوه برنامه ریزی برای کنترل و هدایت آن را نیز مورد بررسی قرار می دهیم . همه ما می دانیم که شبکه های مخابراتی ایران برای مقابله با بحران نیازمند برنامه ریزی قبل از بحران بوده و میبایست از زمان طراحی ، مدیران ارشد تمامی شبکه های مخابراتی، برای رویارویی با بحران های در پیش روی خود، برنامه ای مدون داشته باشند تا که بتواند پس از بروز حادثه ضمن مدیریت بر بحران با کمترین هزینه و نیروی انسانی مورد نیاز از بحران در پیش روی خود به سلامت گذر نمایند. سرفصلهای این بحران شامل موارد ذیل میباشد . سرفصلهای بحران شریانهای حیاتی – خطوط مخابراتی Ø نیروهای انسانی ( از مدیران تا متخصصین ) Ø ابنیه و ساختمانهای تخصصی Ø لوازم، تجهیزات، تاسیسات ( تعمییر / جایگزینی ) Ø برنامه های مدیریتی و فرماندهی بحران Ø امنیت Ø نیروهای انسانی ( از مدیران تا متخصصین ) بحث نیروهای انسانی که بتوانند سیستم را پشتیبانی و در زمان بحران هدایت نمایند اولین سرفصل مورد بررسی در مدیریت این بحران میباشد . مدیریت طراحی شده جهت راهبری سایتهای مخابراتی می بایست بصورتی باشد که در طی سه شیفت هشت ساعته نیروهای بهره بردار بصورت چرخشی در سایت حضور داشته و در زمان حادثه تیمهای معین هر سایت، که مستقر در شهرهای دیگر هستند با حضور در شهر آسیب دیده به پشتیبانی گروه های اجرایی بپردازند . در این خصوص می بایست تیمهای تعمییرات و راه اندازی هر سایت بصورت لایه ای تعریف شده و در صورت آسیب دیدن نیروهای گروه تعمییرات اصلی هر سایت ، سیستم مدیریتی طراحی شده ، نیروهای جایگزینی را جهت انجام عملیات در زمان بحران ، در برنامه طراحی شده شده خود داشته باشد . Ø ابنیه و ساختمانهای تخصصی یکی از بزرگترین مشکلات در زمینه قطع شبکه مخابراتی در کشور، ابنیه و ساختمانهایی است که بعلت عدم استحکام لازم در زمان زلزله بر اثر نیروهای جانبی اعمال شده بر آن فرو ریخته و یا کاربری خود را برای پس از حادثه از دست می دهند . در طی چند سال اخیر آنچه مورد توافق تمامی مدیران بوده است، تقویت و مقاوم سازی ساختمانهای فعلی که شرایط مقاوم سازی را دارا می باشند و توجه ویژه به ساختمانهای در دست ساخت، برای رسیدن به استانداردهای مورد نیاز میباشد. لذا اولین گام جهت حرکت در این زمینه قطعا افزایش ضریب اهمیت کلیه ساختمانهای اصلی و جانبی و تاسیساتی و مرکز سوئیچ در ساختمانهای مخابراتی در مرحله طراحی و نیز اجرایی بسیار خوب با نظارتی دقیق می باشد برای رسیدن به آنچه گروه محاسب طراحی نموده است . چرا که برای مدیران ارشد بحران اهمیت این ساختمانها، در کنترل بحران پس از زلزله، کمتر از بیمارستانها نمی باشند .بدین منظور پیشنهاد می گردد جهت افزایش کیفیت اجرایی سازه های فلزی، کلیه اتصالات ساختمانها بصورت پیچ و مهره و جهت مهار نیروهای جانبی زلزله در دو جهت از دیوارهای برشی و یا از بادبند استفاده گردد . چرا که با توجه به اینکه که کلیه اجزاء سازه های سایتها را میتوان در کارخانجات معتبر و تحت آزمایشهای جوش مورد بازرسی قرار داده ونظارتی قوی را نیز بر روند ساخت داشت قطعا سازهای اجرا شده بدین روش توانمندی مناسبی را جهت مقاوت در برابر نیروهای جانبی زلزله برای ما ایجاد خواهد نمود . گام دوم توجه به مشکل همیشگی سایتهای مخابراتی، که همان مشکل خسارات ناشی از اجزاء غیر سازه ای است می باشد . خسارات ناشی از حرکت و یا فرو افتادن اجزاء غیر سازه ای موجب می گردد که حتی سایتی که ابنیه پایداری در برای زلزله دارد نیز از شبکه خارج شود . به همین منظور میبایست در سالنهای سوئیچینگ توجه خاصی به مهارهای نگهدارنده اجزاء غیر سازه ای شود این بستها و فیکس کننده ها می بایست بصورتی در سالنها و اطاقهایی که تجهیزات در انها قرار دارند تعبیه گردند که لوازم و تجهیزات مخابراتی را در برابر واژگونی و حرکت در زمان زلزله که عامل اصلی قطع شبکه هستند ایمن نمایند . گام سوم تامین برق مورد نیاز در سایت به نحوی می باشد که سایت را از تامین برق برای مدت حداقل دو هفته بی نیاز کند . این امر مستلزم وجود حداقل دو دیزل ژنراتورهای متناسب با برق مصرفی سایت میباشد بصورتی که هر کدام از این دیزل ژنراتورها به تنهایی بتوانند با ذخیره سوخت در نظر گرفته شده برای آن در زمان حادثه ؛ انرژی مورد نیاز شبکه را بدون مشکل تامین نمایند. گام چهارم تامین آب مصرفی سایت جهت اطفاء حریق های احتمالی و نیز مصارف بهداشتی و تامین آب شرب کارکنان سایت در زمان بحران می باشد . در هر سایت می بایست مخازن آب مدفون ضد زلزله ای باشد که قادر به تامین آب مورد نیاز سایت برای مدت طولانی است . این مخازن که میتوانند بصورت فلزی و یا بتنی ساخته شوند می بایست دارای شبکه انتقالی باشند که تحمل حرکتهای جانبی ناشی از زلزله را داشته تا دچار شکستگی خطوط انتقال آب نگردند . استفاده از اتصالات خاص در این زمینه الزامی میباشد . Ø لوازم، تجهیزات، تاسیسات ( تعمییر / جایگزینی ) بحث تامین لوازم و تجهیزات مورد نیاز پس از حادثه زلزله با توجه بعد مسافت و قطع خطوط شریانهای شهری اعم از خیابانها ، اتوبانها ، خطوط هوایی و راه اهن ، یکی از مهمترین مواردی است که تمامی مراکز مخابراتی با آن روبرو هستند . در این خصوص سایتهای مخابراتی می توانند با اختصاص فضایی برای دپو قطعات آسیب پذیری که از قبل مشخص شده اند در کانتینر مخصوصی که بدین منظور در سایت خود قرار داده اند سعی نمایند تا در زمان بحران ؛ نیاز هر سایت را به تامین لوازم و تجهیزات را به خارج از سایت به صفر برسانند . از سویی با قطع برق شبکه سراسری عملا کلیه خطوط مخابراتی که از برق شهری برای تامین انرژی دستگاه های خود استفاده می نمایند از شبکه خارج شده و کارایی خود را از دست می دهند . این مشکل همانگونه که در گام سوم توضیح داده شد قابل پیش بینی و مدیریت میباشد . بحث وازگونی و یا فرو افتادن اجزاء غیر سازه ای متصل به دکل مخابراتی هر سایت و نیز قطع کابلهای ارتباط دهنده مابین ساختمانهای مرکزی و دکل اصلی نیز یکی از مهمترین مشکلاتی است که اغلب سایتها مخابراتی با آن روبرو هستند . توجه ویزه به طراحی و اجرای فونداسیونها و سازه های فلزی دکلهای مخابراتی از سویی و توجه به نحوه اتصال کابلهای ارتباطی مابین دکل و ساختمانهای سوئیچینگ از سوی دیگر می تواند در کنترل این مشکل نیز موثر باشد . اتصالات تخصصی بدین منظور طراحی شده است که راحتی قابل بهره برداری میباشد . Ø برنامه های مدیریتی و فرماندهی بحران با توجه به شرایط خاص پس از زلزله نیاز به تهیه یک برنامه جامع جهت عبور از بحران برای هر واحد مدیریتی لازم میباشد . هر سایت مخابراتی می تواند با تهیه یک برنامه جامع بحران ، برای زمان بحران دارای برنامه مدون جهت تامین نیازهای ایجاد شده و هدایت بحران های در پیش رو باشد، تا دچار شبکه در زمان بحران دچار اختلال در بهره برداری نگردد . در این برنامه می بایست ضمن تعریف مسئولیتها رده های مدیریتی در زمان بحران، توجه خاصی به تامین نیروهای پشتیبانی کننده معین، جهت حمایت از مدیران شهر آسیب دیده شود . در تکمیل این برنامه قطعا لازم است تا تامین لوازم اطفاء ؛ امداد و نجات نیز در این طرح مورد توجه قرار گرفته و هر سایت دارای تجهیزات و توانمندیهای مورد نیاز در این زمینه باشد . Ø امنیت با توجه به مشکلات ناشی از سرقت لوازم و تجهیزات تخصصی گرانقیمت در زمان حادثه، سایتهای مخابراتی میبایست در طراحی دیوارهای محوطه خود به واژگونی دیوارها توجه ویژه ای داشته باشند و با اتخاذ تمهیداتی امکان مقاومت دیوارهای محوطه را برای زمان حادثه تامین نمایند . کلیه ساختمانهای اصلی می بایست دارای دیوارهای پیوسته به ستونها به کمک سنجاقکهای ویزه باشد تا در زمان زلزله با فرو ریخت دیوارها امکان ورود به سارقان را از دیوراهای تخریب شده ندهد. از سویی استفاده از دربهای ایمنی نیز می تواند امکان ورود افراد غریبه به ساختمانها را غیر ممکن سازد . در این زمینه ، تامین نیروهای نگهبان دوره دیده جهت استقرار در سایت ، استفاده از لوازم و تجهیزات مورد نیاز جهت تامین امنیت همچون سیم خاردار و پایه های مورد نیاز آن در انبارهای مخصوص نیز میتواند از نکات مهمی در زمینه افزایش ضریب امنیت باشد . در پایان می بایست متذکر شوم که در این مقاله جهت تحلیل نحوه مدیریت بر بحران شریانهای حیاتی خطوط مخابراتی، از نظریه تعادل در مدیریت بحران(*) استفاده شده است . طبق این نظریه هرگاه تعادل مابین نیازمندیها و توانمندیهای موجود در یک سیستم زنده و پویا که تابع قوانین و اصول تعیین شده می باشد ، بنا بر هر دلیلی برهم بخورد، سیستم دچار بحران می گردد . بر این اساس سعی گردید تا مدیران را ابتدا با نیازهای پس از بحران آشنا نموده، تا آنان بتوانند برای بالا بردن توانمندیهای مورد نیاز خود برای کنترل بحران ؛ برنامه ای از قبل طراحی شده تهیه نمایند . این برنامه های مدیریتی می بایست در جهتی طراحی گردند که حداقل آسیب به توانمندیهای موجود در سایتهای مخابراتی وارد شده و برای زمان بحران؛ توانمندی هایی را جهت عبور از بحران پیش بینی و از قبل ذخیره سازی نمایند . با ارزو موفقیت برای مدیران مخابراتی کشور عزیزمان
مهندس علیرضا سعیدی دبیر جمعیت کاهش خطرات زلزله ایران
(*) : ( نظریه تعادل در مدیریت بحران ) اولین نظریه ارائه شده در زمینه بحران در اولین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در بهمن ماه ۱۳۸۴
هرگونه برداشت از این مقاله بدون ذکر نام نویسنده و نام سایت مجاز نمی باشد و موجب پیگیری قضایی میگردد .
این مقاله در کتابخانه ملی ایران به ثبت رسیده و در مجله بین المللی راه و ساختمان نیز چاپ گردیده است .
برداشت مقالات فقط با اجازه کتبی و ذکر منبع امکان پذیر است
